Pięć sonetów o umieraniu komunizmu Jacek Kaczmarski
Tekst piosenki i chwyty na gitarę
-
2 ulubione
I
A kiedy będzie komunizm umierał
(W końcu okrutny garbus z urodzenia),
Czy zstąpi Człowiek pełen przebaczenia,
By pot mu z czoła śmiertelny ocierał?
Może przedwcześnie mówić o tym teraz,
Skoro wciąż żyje w spoconych wspomnieniach
Czasów, gdy odniósł zwycięstwa garbate
Nad ludźmi – wierząc szczerze, że nad światem;
Świat pragnął kary, szukał rozgrzeszenia
I grzebał szczodrą łapką po kieszeniach,
Bo wszystkie grzechy mają swą opłatę…
Opłatą miał mu być pokuty kierat.
Więc, kiedy będzie komunizm umierał –
Zali opłata starczy na opłatek?
II
Czy – kiedy umrze – będą płakać po nim
Ci tylko, którzy zań za życia zmarli?
Czy w tych, co z objęć jego się wydarli,
Karłem się jakimś odrodzi po zgonie?
Nawet jeżeli płód ten się poroni –
Mogą zachować go ludzie „normalni”
I przetrwa w słoju jak człowiecze strzępy,
Którymi karmił swe eksperymenty
W laboratoriach łagrów i sypialni.
Więc – kiedy umrze – wskrzeszą go bezkarni,
Bezmyślni – myśląc, że jest niepojęty,
I wychuchają czule w konchach dłoni,
Wierząc, że – dla nich wraca, a nie – po nich,
I może znowu go ogłoszą świętym!
III
Chyba że umrze, jak umiera krater,
Który nie cierpi w śmierci samotności;
Na stosie idei – płoną ludzie prości,
Jak dowiódł faszyzm, który był mu bratem.
Czy więc zamykać mu powieki zatem,
Gdy – rozpalone oczy do białości?
Chce kartezjańska Europa wierzyć,
Że jest skazańca wolą – żyć lub nie żyć,
A ziemię wszędzie użyźniają kości
Tych, co nie mieli – woli możliwości.
Więc, jeśli śmierć ta ma się tak rozszerzyć,
Że będzie ślepym, oszalałym katem,
Co szczodrą rzezią żegna się ze światem –
Kto ma powitać ją i przy tym – przeżyć?
IV
A może będzie tak, jak pisał Miłosz
O końcu świata – (A to śmierć potwora):
Staruszek grzebie w młodych pomidorach,
A nam się żyje, tak jak nam się żyło.
Na takiej stypie nieźle by się piło,
Gdyby nie pogrom, co zaledwie wczoraj,
I pod nogami grunt jak ciało miękki:
Trawy dotykasz, jakbyś dotknął ręki,
Co – chociaż martwa – wciąż do pieszczot skora.
Jest w tym dotyku nieprzyjemny morał
Apolityczne wzbudzający lęki.
Umarł – pomyślisz – i co się zmieniło? –
A gdzie jest Wiara, Nadzieja i Miłość? –
Nowo nazwane stare drwią udręki.
V
A gdy komunizm w śmierci się nie zmieści,
Gryząc nas w oczy jak brudne pazury –
Z tych, co się skarżą, czy znajdzie się który,
Co go dobije na łożu boleści?
Wiem, że myśl o tym z czułością się pieści,
Lecz gdy realne kroją się kontury,
Gdy stal się staje sekatorem skóry –
Zabić – i przy tym siebie nie zbezcześcić –
To niemożliwość. Kwadratura koła.
Bezbronność zasad i zaśpiew Chochoła
(Chyba że tylko jako temat pieśni…).
Szkoda nas wszystkich do tej walki zgoła.
Tam, gdzie jest człowiek, zawsze będą szczury
I krew, co wieczne spryskuje marmury.
Nam tylko stawić lub pochylić czoła…
Tam, gdzie jest człowiek, zawsze będą szczury
I krew, co wieczne spryskuje marmury.
Nam tylko stawić lub pochylić czoła…
A kiedy będzie komunizm umierał
e
A7
(W końcu okrutny garbus z urodzenia),
e
A7
Czy zstąpi Człowiek pełen przebaczenia,
e
A7
By pot mu z czoła śmiertelny ocierał?
C
H7
e
Może przedwcześnie mówić o tym teraz,
h
fis
Skoro wciąż żyje w spoconych wspomnieniach
A
h
Czasów, gdy odniósł zwycięstwa garbate
h
fis
Nad ludźmi – wierząc szczerze, że nad światem;
C
G
Świat pragnął kary, szukał rozgrzeszenia
F
E
I grzebał szczodrą łapką po kieszeniach,
F
E
Bo wszystkie grzechy mają swą opłatę…
C
H7
(H7
)Opłatą miał mu być pokuty kierat.
e
A7
Więc, kiedy będzie komunizm umierał –
e
A7
Zali opłata starczy na opłatek?
C
H7
e
II
Czy – kiedy umrze – będą płakać po nim
Ci tylko, którzy zań za życia zmarli?
Czy w tych, co z objęć jego się wydarli,
Karłem się jakimś odrodzi po zgonie?
Nawet jeżeli płód ten się poroni –
Mogą zachować go ludzie „normalni”
I przetrwa w słoju jak człowiecze strzępy,
Którymi karmił swe eksperymenty
W laboratoriach łagrów i sypialni.
Więc – kiedy umrze – wskrzeszą go bezkarni,
Bezmyślni – myśląc, że jest niepojęty,
I wychuchają czule w konchach dłoni,
Wierząc, że – dla nich wraca, a nie – po nich,
I może znowu go ogłoszą świętym!
III
Chyba że umrze, jak umiera krater,
Który nie cierpi w śmierci samotności;
Na stosie idei – płoną ludzie prości,
Jak dowiódł faszyzm, który był mu bratem.
Czy więc zamykać mu powieki zatem,
Gdy – rozpalone oczy do białości?
Chce kartezjańska Europa wierzyć,
Że jest skazańca wolą – żyć lub nie żyć,
A ziemię wszędzie użyźniają kości
Tych, co nie mieli – woli możliwości.
Więc, jeśli śmierć ta ma się tak rozszerzyć,
Że będzie ślepym, oszalałym katem,
Co szczodrą rzezią żegna się ze światem –
Kto ma powitać ją i przy tym – przeżyć?
IV
A może będzie tak, jak pisał Miłosz
O końcu świata – (A to śmierć potwora):
Staruszek grzebie w młodych pomidorach,
A nam się żyje, tak jak nam się żyło.
Na takiej stypie nieźle by się piło,
Gdyby nie pogrom, co zaledwie wczoraj,
I pod nogami grunt jak ciało miękki:
Trawy dotykasz, jakbyś dotknął ręki,
Co – chociaż martwa – wciąż do pieszczot skora.
Jest w tym dotyku nieprzyjemny morał
Apolityczne wzbudzający lęki.
Umarł – pomyślisz – i co się zmieniło? –
A gdzie jest Wiara, Nadzieja i Miłość? –
Nowo nazwane stare drwią udręki.
V
A gdy komunizm w śmierci się nie zmieści,
Gryząc nas w oczy jak brudne pazury –
Z tych, co się skarżą, czy znajdzie się który,
Co go dobije na łożu boleści?
C
H7
(H7
)Wiem, że myśl o tym z czułością się pieści,
Lecz gdy realne kroją się kontury,
Gdy stal się staje sekatorem skóry –
Zabić – i przy tym siebie nie zbezcześcić –
To niemożliwość. Kwadratura koła.
Bezbronność zasad i zaśpiew Chochoła
(Chyba że tylko jako temat pieśni…).
F
E
Szkoda nas wszystkich do tej walki zgoła.
C
H7
(H7
)Tam, gdzie jest człowiek, zawsze będą szczury
e
A7
I krew, co wieczne spryskuje marmury.
e
A7
Nam tylko stawić lub pochylić czoła…
C
H7
e
Tam, gdzie jest człowiek, zawsze będą szczury
e
A7
I krew, co wieczne spryskuje marmury.
e
A7
Nam tylko stawić lub pochylić czoła…
C
H7
e
Najpopularniejsze piosenki Jacek Kaczmarski
- 11 Opowieść pewnego emigranta
- 12 Jałta
- 13 Źródło
- 14 Bajka o Głupim Jasiu
- 15 Obława III
- 16 Arka Noego
- 17 1788
- 18 Kara Barabasza
- 19 Rejtan, czyli raport ambasadora
- 20 Limeryki o narodach